Nang Nagrebolusyon ang Isang Magbabalut…

Image via Wikipedia

MALAPIT nang magtago ang araw sa likod ng di-kalakihang bilding malapit sa pinagkukunan ni Enteng ng mga panindang balut. Kinalas niya ang dalawang butones ng kaniyang polo. Bakit pa kasi pinagpolo pa siya ng misis niya, e, kukuha lang naman siya ng balut sa ikatlong kanto malapit sa gate ng Aguinaldo sa Libis. Umaalingasaw ang init na tila nanggagaling sa mga bitak ng manipis na semento sa harapan ng mga salansan ng itlog. Pangsampu pa si Enteng sa pila ng mga aangkat.

“Parang dumami ‘ata kami ngayon, a.” Sambit niya sa sarili na ang tinutukoy ay ang mga aangkat ng balut. Pilit pinapakinggan ni Enteng ang balita sa radyo habang nakatayo siya sa pila ng aangkat.

“Nananawagan po kami sa mga Pilipinong nagmamahal ng bayan, kailangan namin kayo sa labas ng Crame…” bulahaw ng radyo ngunit hindi ito pinansin ni Aling Dionisia dahil abala siya sa paglista ng mga inaangkat na balut. Masayang-masaya siya dahil kahapon pa siya nakakarami ng tinda. Tila kasi dumadami daw ang mga tao sa EDSA at sa kahabaan ng Libis. Itinaas na nga niya ang presyo ngunit dumadami pa rin ang aangkat. Buti na lang umabot pa dito ang deliber mula sa Bulacan. Kaya, abot-tenga ang ngiti niya.

“Sige, magrali kayo at yayaman ako…” Sagot ni Aling Dionisia sa panawagan ng nasa radyo.

“Tama ka dyan, Aling Dionisia!” Sabay-sabay na turan ng mga nakapilang magbabalut.

“Aling Dionisia, babalik ako kaagad kung mabentako itong 200 ko!” Sigaw ng isang paalis ng magbabalut. Apurado siya sa pag-uwi dahil lulutuin pa niya ang balut. Tamang-tama sa oras ng takipsilim.

PAPITO-PITO si Enteng habang naglalakad, naghahanap ng maupuan dahil napakaraming tao sa daan. Nakarami na siya, pangalawang basket na niya ito.  Makakaraos na rin ang pamilya niya sa loob ng isang linggo.

Hindi matanto ni Enteng kung bakit nagdadagsaan ang mga tao e, gigiyerahin na daw ni Pangulong Marcos ang mga nag-aalburotong PC sa loob ng Crame. Parang nagpipiknik pa lang ang karamihan, sumasabay sa agos ikanga. Naglabasan kasi lahat ng mga tao sa mga village sa palibot ng mga kampo, kaya nakisabay na rin ang mga iba. Tapos, walang pakundangan ang pagparking ng mga mayayaman at mayayabang ng kanilang sasaksayan sa gitna ng daan. Palibhasa, abala ang mga PC sa loob ng Crame at karamihan naman sa mga sasaksayan ay mga alipores ng mga nasa kampo, walang sumita sa mga nakaparking na sasakyan. Naabala tuloy ang mga nagdaraan. Kaya, hayun, parang dumami ang tao sa daan.

Umupo si Enteng sa tabi,  sa di kalayuan ng mga kumpul-kumpol ng mga tao. Nagsimula ng kumanta si Freddie Aguilar sa ibabaw ng isang trak. At, naghihiyawan ang mga tao. Parang may konsert, sambit ng isang dumaan sa harap niya.

Bigla! Umungol ang kapaligiran at nagtakbuhan ang mga maraming tao. May mga ilang nagkabit-bisig at dahil sa bilis ng pangyayari, napasama si Enteng sa alon ng mga nanggagalaiting mga madre at pari at mga estuyante na sumalubong sa mga tangkeng panggiyera.

Pilit kumawala si Enteng sa kadena ng mga tao pero lalong naiipit lang siya. Ayaw niya kasing bitiwan ang basket ng balut. Malulugi siya kung magkataon.

Huminto ang mga tangke at nag-alay ang mga madre ng mga bulaklak at nagsimulang nagdasal. Napagkadisketahan ang basket ni Enteng at isa-isang iniaabot ang paninda niyang balut sa mga kawal na nakapulbatel ger. Pumalag si Enteng ngunit nanlumo na lang siya ng walang pumapansin sa kaniyang suliranin.

***

NGAYON, dalawampu’t limang taon na ang nakalipas. Si Tatang Enteng ay magbabalut pa rin at siya ang umaangkat sa mga malilinis na diyaryong napupulotko.

“Nasa frontpage din ako noon sa diyaryo– ang taong nakabitibit ng basket ng balut sa tabi ng isang tangke. Ito.” At ipinakita niya sa akin ang pinakatagu-tago niyang alaala ng siya ay nakipagrebulosyon.

Bigla, pinagtutupi niya ang lumang diyaryo at linagyan ng asin sabay bigay sa akin.

“Tulad ng asin na maalat pa rin, wala ring nabago sa aking buhay, maliban sa mas mahal na ngayon ang asin at balut…” buntunghininga niyang pabaon sa akin habang ako naman ay nagpatuloy sa aking pagtulak sa munti kong kariton.

Huwag Naman Sana…

Kulang.

Kulang-kulang daw ang mga ipinanganak sa Pebrero. Pumalag ako. Anak ng… kulang daw kasi ang bilang ng araw sa buwan ng Pebrero. Sabiko: Ilang araw ba ang nasa isang linggo? di ba pito? E, sa isang buwan ilang linggo? Di ba apat? Sa makatuwid, 7 tayms 4, e, di 28. Uha! Sakto di ba?

Paano ba naman kasi, e, ipinanganak nga ako sa Pebrero! May papalag?! Grrrr!

****

Tinawanan lang ako. Putris! Ayos talagang mang-alaska ang mga ‘nimal na istambay.

At ito ang matindi, tinanong ba naman ako kung nagdadasal ang aking anak. (O, hayan, may anakna si basurerong pinoy.) Sabiko, oo. Ang lintek, alamko ba daw ang ipinagdadasal ng aking anak?

Nabuwisit na ako. NBI ba kayo at may kaso ako?! (Bulyaw)

Ganito pala ang kuwento…isang kuwentong istambay na naman…

May isang responsableng ama na palaging gumagabay daw  sa kaniyang anak. Hinihikayat ang tatlong gulang na anak na magdasal daw bago matulog at ang mabait na bata naman ay laging nagdadasal.

Kaya, isang gabi sabi ng anak ng responsableng ama, “Panginoon, pagpalain sana ninyo ang aking ina, ang aking ama, ang aking lola…at ako Panginoon.”

“Ba’t di mo isinama ang lolomo?”, manghang tanong ng ama.

“Paalam lolo…” Sambit ng bata.

Kinabukasan laking gulat ng responsableng ama dahil namatay ang tatay ng kaniyang asawa.

Hindi niya ikinuwento sa kaniyang mag-anak ang dasal ng bata. Baka sabihing Pebrero nga siyang ipinanganak. ‘Tsamba lang siguro’, ‘yan ang usal niya sa sarili.

Umabot din ng isang taon na laging ganito ang panghuling dasal ng anak: “Panginoon, pagpalain sana ninyo ang aking ina, ang aking ama, ang aking lola…at ako.”

Ngunit, isang gabi nagulat ang ama dahil may pahabol naman ang bata. “Paalam lola.”

At kinabukasan, namangha siya nang ibalita sa kaniya na patay na ang kaniyang biyenang babae. At, sa gitna ng kaniyang pagpipighati, nasambit niya sa sarili: “Diyosko, may kontak ata itong anakko sa kabilang buhay.”

Hindi niya na naman naikuwento sa mga kamag-anak ang tungkol sa dasal ng kaniyang anak baka sabihin na sinisisi ang anak sa pagkawala ng dalawang biyenan.

At dahil naging abala rin siya sa kaniyang trabaho at late na kung dumating sa gabi, hindi niya naaabutan ang pagtulog ng kaniyang lumalaki nang anak.

Ngunit, isang gabi, mga ilang buwan na rin ang nakalipas mula nang pumanaw ang kaniyang biyenang babae, naabutan niya ang anak na nagdadasal.

“Panginoon, pagpalain sana ninyo si mama…”

Nabigla ang responsableng ama. “Ano ba ang itinuro ng aking asawa sa bata, ba’t hindi ako kasali sa dasal niya?” May ngitngit sa asawa na sambit ng ama.

Bigla, naulinigan niya ang huling sinambit ng anak.

“Paalam, papa…”

Sa gabi na iyon, balisa siya at hindi man lang siya nakaidlip. Laking pasalamat niya noong magliwanag na at buhay pa siya. Wala siyang gana na pumasok sa trabaho at maghapong niniyerbyos. Kahit ang pagbukas lang ng pinto o kalabog ng mga folder, e, nagugulat siya.

Kinagabihan, nagpasiya siyang matulog na lang sa opisina. Iwas daw ng desgrasiya. Mas safe nga naman daw sa office dahil may guwardiya pa. Puyat man siya noong gabi, hindi siya dinalaw ng antok.

At, laking pasalamat niya ng mag-umaga na. Tsamba lang siguro ang mga pangyayari noon sa mga biyenan niya. Tuwang-tuwa siyang umuwi ng bahay.

Pagdating niya sa bahay, sinumbatan siya ng kaniyang asawa.  Bakit ba naman daw siya natulog sa opisina, e, matagal na niya itong ‘di ginagawa?

“Sana natulongan natin si Pareng Julio na kabitbahay natin, inatake sa puso kagabi at hindi na umabot na buhay sa ospital”. Paninisi ng kaniyang asawa.

Bigla, nanlumo siya at sumalampak na lang sa sofa.

***

Nabasa daw ito ng isang mukong sa bagong gawang email niya.

Ang Pebrero ay buwan ng ARTe, mga inARTe at kaARTehan.

Kaya, Happy Arts Month na lang!